9 جزء سازنده کسب و کار
بوم مدل کسب و کار استروالدر ابزاری جذاب است که در سال های اخیر مورد توجه اصناف مختلف قرار گرفته است. بر اساس پیشنهاد شخص استروالدر در کتاب خلق مدل کسب و کار، گروههای مختلفی میتوانند از این ابزار استفاده کنند. کارآفرینانی که به دنبال ایجاد کسب و کار خود هستند، صاحبان کسبوکاری که به دنبال بازنگری و نوآوری در مدل کسب وکار خود هستند، دانشجویان و پژوهشگران که با این ابزار به تحلیل کسبوکارها میپردازند و مشاوران کسبوکار که با این ابزار میتوانند انسجامی در فهم و تحلیل و حل مسائل کسبوکار داشته باشند. در این مقاله به معرفی ابعاد مختلف مدل کسبوکار استروالدر میپردازیم. جهت آشنایی بیشتر با ابزارهای استروالدر میتوانید به وبسایت آن به آدرس https://strategyzer.com/ مراجعه نمایید.
مدل کسب و کار استروالدر، از ۹ مؤلفه اصلی تشکیل شده که در شکل زیر مشخص است. در این بخش ابتدا به تشریح هر یک از این مؤلفهها و جایگاه آن در مدل کسب و کار؛ و سپس به تشریح فرایند خلق مدل کسب و کار به وسیله این ابزار میپردازیم.
1- بخش های مشتری: قلب هر مدل کسب و کار مشتری است، بدون مشتریان(سودآور) هیچ شرکتی نمی تواند در بلند مدت دوام آورد.
2- ارزش های پیشنهادی: جزء سازنده ارزش های پیشنهادی، بسته ای از محصولات و خدمات را توصیف می کند که برای یک بخش مشتری خاص ارزش خلق می کند.
3- کانال ها: جزء سازنده کانال ها، بیان کننده این است که شرکت به منظور ارائه ارزش پیشنهادی مورد نظر به بخش های مشتریان هدف خود، چگونه با آن ها ارتباط برقرار کرده است و به آن ها دسترسی دارد.
4- ارتباط با مشتری: جزء سازنده ارتباط با مشتری انواع روابطی را توصیف می نماید که شرگت با بخش های خاصی از مشتریان برقرار می کند .
5- جریان های درآمدی: جزء سازنده جریان های درآمدی نشان دهنده درآمدی است که شرکت از هر بخش مشتری کسب می کند(هزینه ها باید از درآمدها کسر شوند تا سود به دست آید).
6- منابع کلیدی: جزء سازنده منابع کلیدی، مهم ترین دارایی های مورد نیاز برای عملکرد صحیح مدل کسب کار را تشریح می کند.
7- فعالیت های کلیدی: جزء سازنده فعالیت های کلیدی،مهمترین کارهای مورد نیاز برای عملکرد صحیح مدل کسب و کار تشریح می کند .
8- مشارکت های کلیدی: جزء سازنده مشارکت های کلیدی شبکه ای از تامین کنندگان و شرکاء را توصیف می کند که باعث عملکرد صحیح مدل کسب و کار می شود.
9- ساختار هزینه: ساختار هزینه،تمام هزینه هایی را تشریح می کند که اجرای مدل کسب و کار خود به همراه دارد.
فرایند طراحی مدل کسب و کار از دیدگاه استروالدر یک فعالیت تیمی است که پنج مرحله دارد: آماده سازی، شناخت، طراحی، پیاده سازی و مدیریت.
۱. در بخش آمادهسازی، اهداف پروژه، مشخص و ایدههای مقدماتی ارزیابی میشوند. سپس طرحریزی انجام وظایف صورت میپذیرد و تیمسازی در میان افرادی با تجربهی گسترده مدیریتی، ایده های تازه، شبکه ارتباطی مناسب و تعهد عمیق به نوآوری، انجام میگیرد.
۲. هدف مرحله شناخت، ایجاد درک صحیح از فضایی است که مدل کسب و کار در آن تکامل مییابد. بررسی محیط مدل کسب و کار، ترکیبی است از فعالیتهایی شامل تحقیق بازار، مطالعه و مشارکت مشتریان، مصاحبه با خبرگان آن حوزه و به دست آوردن تصویری اجمالی از مدل های کسب و کار رقبا. لازمه موفقیت در این بخش، داشتن درکی عمیق از بازارهای هدف بالقوه و نگاه به فراسوی مرزهای سنتی تعیین کننده بازارهای هدف و زیر سؤال بردن مفروضات صنعت و الگوهای مدل کسب و کار موجود است.
۳. چالش کلیدی در مرحله طراحی، تولید مدل های جدید و برجسته و ارتباط با آن ها است. در این مرحله برای خلق ایده های راهگشا و خلاقانه به وسیله طوفان فکری، باید اعضای تیم توانایی رهاسازی ذهن خود از وضعیت کنونی را در زمان ایدهپردازی داشته باشند. ایدههای مختلف روی بومی مدل کسب و کار نقش میبندد و تیم ها باید برای کاوش ایدههای مختلف زمان بگذارند؛ چرا که کاوش راه ها و نظرات مختلف، زمان رسیدن به بهترین انتخاب را افزایش می دهد. پس از رسیدن به ایده های مناسب، تیم ها میتوانند بوم مدل کسب و کار نهایی خود را نمونهسازی کنند و برای آزمایش کردن مدل های کسب و کار بالقوه خود، به متخصصان خارجی یا مشتریان بالقوه رجوع و بازخوردهای ناشی از آن را جمعآوری و در صورت نیاز، بازخوردها را در مدل خود اعمال کنند.
۴. مرحله بعدی این فرایند، پیاده سازی مدل کسب و کار است. هر چند خلق مدل کسب و کار بر روی شناخت و توسعه مدل های کسب و کار نوآورانه تمرکز می کند؛ اما استروالدر پیشنهادهایی نیز در زمینه پیادهسازی مدل های کسب و کار جدید ارائه می دهد. در این مرحله، طرحریزی پیاده سازی آماده می شود که در برگیرنده تعریف تمام پروژه های مرتبط، مشخص کردن مقاطع زمانی مهم، سازمان دهی ساختارهای قانونی، آماده سازی بودجه تفصیلی و نقشه راه پروژه و غیر آن است. این مرحله معمولاً در طرح های کسب و کار و مدیریت پروژه لحاظ میشود.
۵. مرحله پایانی، مدیریت یک فعالیت مستمر است که در آن مدل، ارزیابی؛ و محیط، بررسی میشود و هدف از آن، درک اثری است که نیروهای خارجی ممکن است در بلند مدت بر مدل یا هر یک از مؤلفههای آن داشته باشند.
